Osman Paşayev qırımtatar qadını sovet prokuraturasını islâ etmege tırışqanı aqqında

10.06.201714:15

Foto: Arvidas Şemetas

Lütfiye bita Ukrain SSC prokuraturasını ta 1979 senesi islâ etmege tırışqan edi.

Aile efsanesi eki bir-birine zıt kelgen süjetke çevirile. Olarnıñ qaysı biri doğru, qaysı biri apokrif olğanını endi aytıp olamazsıñ.

1979 senesi Qırım vilâyetiniñ İslâm Terek (Kirovskoye) rayonı prokurorı Lütfiye Okazğa ve qartbaba Reşat Emirovğa yüzbeşyüzbirinci emirni yolladı – pasport rejimini şiddetli bozuvnı toqtatmaq.

Bita ve qartbaba, Qırımda iqamet qaydı olmadan yaşap, endi eki yıl devamında Lgovskoye köyünde sovet qanunlarını boza edi. Olarnıñ yeri – Özbekistan, qaysı bir yerge Stalin qırımtatarlarnı «daa yahşı ayat tapmaları içün» sürgün etti.

Lâkin, olar, şiddetnen yarımadanıñ çöl taraflarında ev satın aldı, şiddetnen iqamet qaydını almaq içün vesiqalarnı muntazam sürette berip nezaketli red etüvni alğan edi, şiddetnen şahsiy bostandan çalışmadan saqlanılğan para qazana edi, şiddetli fide ve şiddeti bundan az olmağan sebzeni şiddetnen satıp. Şiddetnen merametli sovet Qırımda ayatta qalmağa tırışa edi.

Bu da az olğan, iqamet qaydı olmadan yaşap, olar, öz evinde lagerler ve sürgünlerden soñ Moskvada 1978 senesi vefat etken şair Eşref Şemi-zadeniñ cenazesini keçirdi. Cenaze öz-özünden başlanğan mitingge çevirildi ve bu, yerli prokurornıñ öyle de qalmağan sabırını tükendirdi.

… 1978 senesi Qırımda qırımtatar Musa Mamut ükümet tarafından zulumğa ve iqamet qaydı berilmesi red etilüvine narazılıq olaraq özüni yaqtı. Onıñ öz-özüni yaquvı bütün «duşmanlar seslerinde» baş haber oldı.

Lütfiye bita qartbabanıñ VAZ-2102 maşnasından kiçik bir tenekege benzin tökti ve İslâm Terekke (Kirovskoye) bardı.

«Sıvoloçın balası, ya tsibe ni Musa Mamut, ya ni sibe saajgü – ya tsibe saajgü» («Ayvan balası, men saña Musa Mamut degilim, men özümni degil de, seni yaqarım», – Avdet, rusçadan tercime) – Lütfiye bitanıñ qısqa seytmentinden sözler. Bundan soñ o, prokurornıñ kabinetine benzin tökti.

Başqa bir ikâyege köre, Lütfiye bita bu kibi bir şey aytmadı ve, Musa Mamutnıñ narazılığını tekrarlap, özüni prokurornıñ közleri ögünde yaqacaq edi.

Elbet, o, yaqalandı.

Böyleliknen, Lütfiye bita, prokuratura islâatını bitirmeyip, siyasiy manada Liliya Grigoroviçni doğurdı. Amma bu başqa bir ikâyedir. Aktsionizm-minimalizm aqqında.

2001 senesi baş nazir Viktor Yuşenkonı istifadan qurtarmağa tırışıp, Grigoroviç ukrain parlamentinde özüne benzin tökti, amma teneke yerine mis şişesini qullandı, bunen Lütfiye bitanı ayrette qaldırdı, çünki bita, büyük sanada kiçik temaşağa degil de, aksine, kiçik sanada büyük temaşalarğa avesli edi.

Sözniñ qısqası. Lütfiye bita bir kün Aqmescit (Simferopol) SİZO-sında yaqalanıp bulundı. Qartbaba da.

1979 senesi olar, eşyalarınen beraber, yarımada tışına, Herson vilâyetiniñ Geniçesk rayonına alıp çıqarıldı.

Devlette benzin meselesi ep zorlaşa edi, bunıñ içün Lütfiye Okaz prokuraturanı vatandaş nezareti astına almağa başqa tırışmağan edi. O, bütün energiya resurslarını qızdırıcı qazanğa töke edi, qaysı biri içinde endi ümütsiz eskirgen «Peremoga» («Ğalebe») pamidor çeşitiniñ erte fide östürilgen tavhaneni qızdıra edi.

Osman PAŞAYEV

Müellifniñ fikri muarririyet fikrinden farqlı ola bile

İçtimaiy ağlarda Facebook, Vkontakte, Odnoklassniki saifelerimizge, bunen beraber, Telegramda kanalımızğa qoşulıñız ve eñ aktual ve meraqlı malümatlardan haberdar oluñız.

Author: Редакция AVDET

Редакция AVDET