Ressam Ayşe Dere: Resimlerde eñ müimi – olarnıñ manasıdır

16.10.201721:23

Deñiz, qırımtatar manzaraları, cam, grafika, çölmekçilik, divar resimleri – bu episi genç ressam Ayşe Dereniñ öz uslübini saylamağa yardım etken vastalardır. Parlaq Qırım manzaraları, mimarcılığı, dağları ve deñizi – genç ressamnıñ ilham çoqrağıdır.

19 yaşlı Ayşe Dere doğma İçki (Sovetskoye) rayonından. Ayşe balalığından resim yapa edi: muzıkanen meraqlana edi, amma bir vaqıt ressam olurım, dep tüşünmey edi. Qırım Müendislik ve pedagokika universitetinde «ameliy sanat» bölüginde oquğanı, oña ameliy ressamlıqnı ogrenmege yardım etti. Ressamnıñ özü aytqanına köre, onıñ bügünki bilgileri ocaları aşlağan dersleridir.

«Ressamlıq boyunca birinci ocam İgor Taran edi. O meni akademik resimge ogretti, steriotip fikirlerimi qırdı ve icat noqtayi nazarından tüşünmege yardım etti», – dep hatırlay Ayşe.

Cam, grafika, çölmekçilik ressamlıq işlerini yapqanda Ayşe milliy qırımtatar mevzularını işlete. Onıñ aytqanlarına köre, icat etkende mana ve keyf olsa, seyirci bularnı pek duya. Seyircige müellifniñ qalbindeki duygularnı is etmek meraqlı bir şeydir.

«Menim resimlerimde qırımtatar natürmortları, mimarcılığı, örnekleri – olarnıñ episinde renkleri, manaları milliyligimizni taşıy», –  dep qayd ete ressam.

джума джами

Bugünki künde ressamnıñ bir çoq fikirleri bar. O öz bediy yolunı qıdırmaqta ve bu işte oña vatandaşlarınıñ ve diger millet temsilcileriniñ fikirleri pek müimdir.

Resim icat etkende, ressam, çoqusı vaqıt, boyalarnı biri – biri üstüne qoyma tehnikasını (impastıo) işlete. Ve onıñnen birlikte başqa usullarnı da qullana.

6

Ayşe birinci balaban bir proyekte iştirak etip, bir çoq qırımtatar ustalarınen tanış oldı ve Qırımnı, qırımtatar medeniyetini özüne başqa taraftan açtı. Bu da «Qırımtatar millet baylığı» degen resimni yañı usulda sızmağa yardım etti.

картина_Къырымтатар миллет байлыгъы_

«Belli bir vaqıtta, menim bu resimim eñ sevimli işlerimden birisi oldı. Çünki mında men, renkler qullanmamda, mimarcılıq abidelerini aks ettirgenimde, öz duyğularımnı bildirmege istegen edim», – dedi Ayşe.

Ondan da başqa, ressam, Avdetnen bir qaç resiminiñ yazma tarihinin de paylaştı.

«Haytarma» (2017) işimni sızğanda men oña tarih, felsefe manalarını aşlamağa tırıştım. Men balalığımdan ana – babamdan ve qartlardan Özbekistan aqqında, onıñ medeniyeti, anda yaşalğan ayat, qıyıncılaqlar, meşaqatlar aqqında eşite edim. Butün bu hatıralar, soylarımnıñ duyğuları maña siñip qalğandır. Ve bu şeyler esasında mende yañı fikirler peyda oldı. Men bir insannıñ obrazını, onıñ ayatınıñ farqlı zamanlarında tasvir etmege tırıştım. Sol taraftan, biz Samarqand zemininde, oynağan qızçıqnı köremiz – bu onıñ balalığı keçken yer. Şeer yarıq ve beyaz renklerde aks olunğandır, bu halqnıñ parlaq kelecegi aqqında ayta. Sağ taraftan – endi buyuk olğan soñ, qaytıp kelgen, tuvğan Bağçasaray şeeri. Mında da renkli ve açıq tüsler işletile. Bu temsiller, qıznıñ içki dünyasını aks ettire. Qaramannıñ obrazı «Haytarma» oynunda açıla. Bu oyun milliy temsilimiz olaraq, keçmiş ve kelecegimiz arasında felsefiy, medeniy bir bağlantı kibi körüne», – dep añlata Ayşe.

Хайтарма

Ressamnıñ camdan yasalğan birinci işi «Şarq natürmortı» degen eser edi. Onı Ayşe tiffani vitrajı usulında yasağandır.

Витраж тиффани_Восточный натюрморт_

Özüniñ sevimli ressamları ve aynı zamanda ocaları, dep Ayşe, Ramiz Netovkinni, Zarema Trasinovanı, İrfan Nafeyevnı, Ayder Abibullayevnı, Abdül Seit Ametovnı, Yelena Kotlȃrnı, Natalya Zolotuhinanı, Sergey Sviridovnı, Valeriy Lukyanenkonı, Con Papperni ve daa bir sıra icatkȃrlarnı saya.

Ressamnıñ fikirine köre, bugünki zamanda qırımtatar sanatı ağır zamanlarnı yaşay.

«Milliy sanatımıznıñ seviyesini, bir yerde genç ve namlı ressamlarnıñ toplağan sergiler, simpoziumlar keçirilmesi kötere bile», – dey Ayşe.

4

İçtimaiy ağlarda FacebookVkontakteOdnoklassniki saifelerimizge, bunen beraber, Telegramda kanalımızğa qoşulıñız ve eñ aktual ve meraqlı malümatlardan haberdar oluñız.

Author: Редакция AVDET

Редакция AVDET